Giriş
Arkadaşlar, gelin bir kahve eşliğinde gerçek konuşalım: İşten çıkarılmak — ya da daha doğrusu o anda hissettiğimiz “kapı önü” — her birimiz için büyük bir kırılma noktası. Kimi zaman anlık bir karar, kimi zaman uzun süredir bastırdığımız bir gerilim sonucu karşımıza çıkıyor. Ve aklımıza gelen ilk soru: “Acaba bu işten çıkarılma sicile işler mi?” İşte bu yazıda, bu sorunun kökeninden günümüze, gelecekteki olası etkilerine kadar ciddi şekilde düşünerek ilerliyoruz.
—
1. Konunun Kökeni: “Sicil” Ne Demek?
Türkiye’de işçi‑işveren ilişkilerinin düzenlendiği 4857 Sayılı İş Kanunu gibi güçlü kanunlar var. Bu kanun çerçevesinde iş sözleşmesinin feshi, işten çıkarılma, istifa gibi durumlar farklı sebeplerle ele alınıyor. ([arihukuk.com][1])
“Sicil” kelimesi, burada aslında iki alanı ifade ediyor: bir, çalışanın işyeri içerisindeki performans, disiplin durumu, görev değişimleri gibi özlük dosyasına yansıyan durumlar; iki, çalışanın işten ayrılma şekli (haksız fesih mi, istifa mı gibi) ve bunun işverenin SGK‑bildirimlerinde ya da referans sürecinde görünüp görünmediği.
Özellikle Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çıkış kodları bu bağlamda önemli. Örneğin kod 46, işçinin kusurlu işten çıkarılmasına işaret edebiliyor ve “sicile işleme” anlamında yeni iş başvurularında dezavantaj yaratabiliyor. ([SGK Bilgisi][2])
—
2. Günümüzdeki Yansımaları: İşten Çıkarılma Sicile İşler Mi?
2.1 SGK Kodları ve Hizmet Dökümü
İşten çıkarılma durumunda işveren, SGK’ya belirli “çıkarılma kodu” bildirmek zorunda. Kod 46 gibi bir kod kullanıldıysa, çalışanın bir sonraki iş başvurularında bu kod “kusurlu fesih” gibi algılanabiliyor. ([SGK Bilgisi][2])
Ancak “sicile işleme” ibaresi hukukta net bir şekilde “şu anadan sicile yazılır” şeklinde tanımlanmış değil. Özlük dosyasında ya da işverenin iç sisteminde bir not olabiliyor, fakat “resmî sicil” kavramı biraz daha muğlak. ([dhdanismanlik.com.tr][3])
2.2 İşverenlerin Bakışı ve Referanslar
Yeni iş başvurularında işverenler sıklıkla önceki çıkış nedenini soruyor. “Neden ayrıldınız?” sorusuna verilen yanıt ve işverenin vereceği referans önemli. ([DonanımHaber Forum][4])
İşten çıkarılma nedeni haksız fesihse, yani çalışanın kusuru yoksa ve süreç düzgün yürütülmediyse, o durumda yazılı belgeyle durumu açıklamak aslında bir avantaj olabiliyor.
2.3 İşçinin Hakları ve Sonuçlar
İş sözleşmesi işveren tarafından feshedildiğinde ve işçi haklı bir nedenle çıkış yaptıysa, kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklar doğabilir. ([dhdanismanlik.com.tr][3])
Fakat çıkış kodu “kusurlu fesih” anlamı taşıyorsa, işsizlik ödeneği alma imkânı sınırlanabiliyor. ([SGK Bilgisi][2])
—
3. Geleceğe Bakış: Üniversiteden Yapay Zekâya, Küresel Etkiye
3.1 Dijital İzler ve Veri Paylaşımı
Gelecekte “iş sicili” kavramı daha da genişleyecek: insan kaynakları yazılımları, yapay zekâ destekli değerlendirme sistemleri işten çıkarılma nedenini, çıkış kodunu ve değerlendirmeleri dijital veri olarak saklayabilir. Yani bir işten çıkarılma; sadece o işyeri için değil, ekosistem açısından “geçmiş deneyim” olarak işverenler tarafından analiz edilebilir hale gelmeye başlıyor.
3.2 Kariyer Geçişleri ve “Hatalı” İşten Çıkarılmanın Etkisi
Bir sektörden başka bir sektöre geçiş yaparken, öncekinin kayıtları beklenmedik biçimde referans haline gelebilir. Örneğin teknoloji sektöründe geçmişte yaşanan bir çıkarılma, “riskli aday” algısına yol açabilir. Bu nedenle, işten çıkarılma sonrası yönünü çizmek, açık iletişim kurmak, durumu netleştirmek giderek daha önemli olacak.
3.3 Hukuki Düzenlemeler ve Sosyal Adalet
İşverenlerin işten çıkarma işlemlerinde daha şeffaf olmak zorunda kalacağı, bu alanda hukuki düzenlemelerin artacağı bir döneme giriyoruz. Çalışanlar açısından; durduk yere çıkarılma, kod üzerinden “başarısız” algısı oluşturma riskinden korunma mekanizmaları gelişebilir.
—
4. Sonuç: Ne Yapmalı?
İşten çıkarılma sürecinde, çıkış bildirgesindeki kodun ve nedenin ne olduğuna dikkat edin: SGK hizmet dökümünüzde çıkan kodu kontrol edin.
Yeni iş başvurularında bu durumu dürüst şekilde ele alın: “Çıkarıldım çünkü …” yerine “Şu koşullarda işten ayrılmak zorunda kaldım, ancak şu kazanımlarım oldu…” gibi yaklaşın.
Kod 46 benzeri bir çıkış sebebi varsa ve sizce haksızsa, düzeltme için işvereni ve SGK’yı takip edin. ([SGK Bilgisi][2])
Geleceğe yönelik olarak; hangi sektöre geçmek istiyorsanız geçmiş çıkışınızın etkisini minimalize edecek strateji geliştirin: yeteneklerinizi vurgulama, referans sunma, içsel hikâye oluşturma.
—
İşten çıkarılmak kesinlikle kariyerinizin sonu değil; ama “sicile işlemesi” ihtimali var ve bu ihtimali yönetmek sizin elinizde. Bu süreci bir kırılma değil, bir dönüşüm fırsatı olarak görmek bence en doğru yaklaşım.
[1]: https://www.arihukuk.com/isveren-sebepsiz-isten-cikarma-yapabilir-mi/?utm_source=chatgpt.com “İşveren Sebepsiz İşten Çıkarma Yapabilir Mi? | Arı Hukuk”
[2]: https://sgkbilgisi.com/sgk-46-kodu-nedir/?utm_source=chatgpt.com “SGK 46 kodu Nedir, İşten Çıkarma Cezası, Sicile İşler mi?”
[3]: https://www.dhdanismanlik.com.tr/isten-cikarilan-iscinin-haklari/?utm_source=chatgpt.com “İşten Çıkarılan İşçinin Hakları – 2025 Güncel Bilgiler – Dönmez Hukuk”
[4]: https://forum.donanimhaber.com/isten-kovulmak-sicile-isler-mi–109355301?utm_source=chatgpt.com “İşten kovulmak sicile işler mi ? | DonanımHaber Forum”